Jak pracować z uczniem zdolnymi?
PORADNIK DLA RODZICÓW
Wychowując i nauczając dzieci zdolne warto mieć świadomość ich cech inności:
- Nadpobudliwość intelektualna – przejawia się w licznych pytaniach dzieci kierowanych do dorosłych. Dzieci doskonale zapamiętują jakie i czy wyczerpujące otrzymują odpowiedzi. Ich pytania mają charakter głęboko poznawczy, często abstrakcyjny. Wprawiają niekiedy dorosłych w zakłopotanie i wywołują złość. Jednak korzyść z udzielonych odpowiedzi jest znacząca dla rozwoju dzieci.
- Nadpobudliwość wyobrażeniowa – dzieci tworząc swój wewnętrzny świat posługują się często niezrozumiałym dla otoczenia magicznym językiem, minami i gestami. Jest to prawidłowość rozwojowa dzieci zdolnych, jednak otoczenie odbiera takie zachowania jako patologiczne.
- Nadpobudliwość emocjonalna – dzieci zdolne mają więcej niezaspokojonych emocji niż inne dzieci. Ponadto rozbieżność rozwoju intelektualnego, twórczego
i emocjonalnego jest zdecydowanie wyższa niż u dzieci przeciętnych. - Nadpobudliwość zmysłowo-sensoryczna – m.in. nadmierne kręcenie się w ławce, nietolerowanie obcisłych ubrań to symptomy tego rodzaju indywidualności, a nie przejaw złej woli dziecka. Dzieci zdolne częściej niż inne dzieci mają alergie
i uczulenia. Są wrażliwe na różne bodźce zmysłowe. - Nadpobudliwość psychomotoryczna – brak skupienia i dekoncentracja. Dzieci zdolne często się zamyślają, rozmawiają na lekcji z kolegą.
Środowisko rodzinne i szkolne są szczególnie ważne w zakresie pobudzania, ujawniania i rozwijania zdolności dzieci.
Zarówno rodzice jak i nauczyciele powinni rozumieć i zaakceptować inność i specyficzne potrzeby dzieci zdolnych. Zadaniem dorosłych jest pomoc dziecku w poznawaniu własnej osobowości, akceptowaniu siebie, umiejętności pokonywania trudności i współpracy
w grupie. Akceptacja i oparcie w dorosłych jest często warunkiem sukcesu tych dzieci, działa stymulująco na ujawnianie i rozwój ich zdolności.
RODZICE:
- Mają czas na towarzyszenie dziecku od najmłodszych lat w poznawaniu świata, bycia razem, aktywnego słuchania,
- Zachęcają dziecko do obserwowania otaczających zjawisk, rozwijania aktywności badawczej, szczególnie nastawienie poznawcze na rzeczy i fakty nieznane,
- Zachęcają dziecko do pokonywania trudności, dają wsparcie w chwilach niepowodzeń, uczą relaksu, wyciszenia,
- Uczą dziecko bycia z innymi ludźmi, bycia w grupie, współpracy i dzielenia się pomysłami, swoją wiedzą,
- Poświęcają czas na wspólne zabawy, spacery, hobby, nie lekceważą pytań zadawanych przez dzieci, doceniają prace i pomysły dziecka, potrafią wyrażać akceptację lub konstruktywną krytykę, zachęcać do pokonywania przeszkód, wytrwałości i twórczej pracy.
- Pomoc dziecku zdolnemu to stymulowanie, nie przyspieszanie jego rozwoju.
Pamiętajmy, że:
Podstawowym zadaniem nauczycieli i rodziców jest podtrzymywanie i rozbudzanie naturalnej ciekawości, tak aby każdy młody człowiek namiarę swoich potrzebi możliwości mógł poznawać świat. Dzieci potrzebują intelektualnej samodzielności,a nie większej liczby informacji.
Uczeń sam zdobywa informacje, sam ocenia, czy w pełni odpowiadają
- one na nurtujące go pytanie, wreszcie sam musi zdecydować, czego jeszcze powinien się dowiedziećlub kogo zapytać, by zrozumieć skomplikowaną teorię znalezioną np. w podręczniku akademickim.
Przede wszystkim powinniśmy się zatem skupić na podsuwaniu uczniom coraz trudniejszych zadańi wspieraniu ich w zdobywaniu samodzielności. Zdolnościom ma towarzyszyć systematyczna praca, do której warto mobilizować dzieci. Należy zapewnić dziecku trochę samodzielności i nie usuwać przeszkód, zanim jeszcze zdąży je zauważyć, takaby przeszkody pojawiły się same i aby dziecko – na miarę swoich sił – samo mogło się z nimi zmierzyć.Młody człowiek szybko zrozumie, że – jak mówił Ferdynand Wspaniały – „Życie to nie tylko same przyjemności. Nie zawsze słońce świeci, nie zawsze kot przeleci, nie zawsze są na obiad kości”. Nie każdy jest szczególnie uzdolniony, ale każdy ma jakieś uzdolnienia, które może rozwijać z przyjemnością i korzyścią dla siebie. Tak samo nie ma prostej recepty na to, jak znaleźć kontakt z naszymi dziećmi i nauczyć się z nimi rozmawiać.
Opracowanie: A. Czechowska
Źródło:
Jak pracować ze zdolnymi?
Poradnik dla nauczycieli i rodziców
Marcin Braun, Maria Mach Ośrodek Rozwoju Edukacji
