Potęga opiekuńczych relacji

Zrozumienie i wsparcie okazane dziecku przez rodziców pogłębiają relacje pomiędzy członkami rodziny, co z kolei sprzyja wykształceniu się u dziecka automotywacji do nauki. Im bliższą więź nawiązuje dziecko z rodzicami – co więcej, myśli, że może na nich polegać – tym silniejszą ma motywację do nauki. Im silniej dzieci wierzą w to, że rodzice wspierają je i interesują się ich życiem, tym bardziej kompetentne się czują i tym lepsze mają osiągnięcia w szkole. Wyróżnia się trzy składniki relacji rodzice – dzieci:

AKCEPTACJA: Dziecko wie, że rodzice kochają je bezwarunkowo.

Powinniśmy wytłumaczyć dziecku, że oceny są ważne, ale to źle, jeśli myśli, iż nasza miłość zależy od stopni w szkole. Jeśli tego nie wytłumaczymy dziecku, stawiamy je przed alternatywą. Może starać się w szkole, ale lęk przed utratą rodzicielskiej miłości będzie nad nim wisiał niczym czarna chmura. Albo będzie tak zaniepokojone, że w ogóle przestanie się uczyć. Poinformujmy dzieci, że mają powiedzieć nam wszystko, niezależnie od tego, jak złe będą to nowiny. Dodajmy, że nie zmieni to naszych uczuć, że zawsze będziemy je kochać. Wydaje się, że dzieci nie słyszą tego zbyt często. Akceptujmy dzieci takimi, jakimi są, nie tylko wtedy, gdy „są dobre”, czy przynoszą same piątki i szóstki. Powiedzmy dziecku wyraźnie, że nam na nim zależy. Nie zakładajmy, że już zna nasze uczucia. Nie przeczmy zapewnieniom o miłości sprawiając, że dziecko będzie czuło się złe lub niedowartościowane, kiedy jesteśmy zmęczeni lub zdenerwowani. Unikajmy szkodliwych uwag, które mogą przyjść do głowy, jak na przykład: „Gdyby naprawdę ci na nas zależało, włożyłbyś trochę wysiłku w naukę”. Gesty pokazują, że rodzicom zależy na dziecku. Sprawią, że dziecko poczuje się zadbane i kochane.

BLISKOŚĆ: Rodzice wykazują zainteresowanie sprawami dziecka i angażują się w jego życie, są wrażliwi i reagują na jego potrzeby.

Jeśli rodzice sprawią, że dziecko będzie wiedziało, iż się nim interesują i będzie czuło się rozumiane, to stworzą doskonałe podstawy relacji między sobą i dzieckiem. Kiedy dziecko jest małe, opieka nad nim jest stosunkowo łatwa. Jednak dostosowanie się do potrzeb przedszkolaka lub dziecka w wieku szkolnym jest bardziej skomplikowane i wymaga świadomego wysiłku ze strony rodziców. Oto kilka sposobów na to, by brać udział w życiu dziecka i utrzymać z nim bliski kontakt:

  •  interesować się codziennym życiem dziecka, uważnie słuchać odpowiedzi dziecka;ü wspólnie spędzać czas; jest to niezwykle ważne dla zbudowania więzi; jeśli rodzice często sprzeczają się z dzieckiem, wspólne spędzanie czasu na rozrywkach jest jeszcze ważniejsze;
  • sprawiać, żeby dziecko czuło się rozumiane.

WSPARCIE: Rodzice szanują dziecko za to, kim jest i wspierają je w dążeniu do samodzielności.

Nie obawiajmy się, że popieranie samodzielności dziecka was rozdzieli. W miarę, jak młody człowiek dorasta, nie potrzebuje już pomocy w przyrządzaniu śniadania, ale oczekuje pomocy przy odrabianiu lekcji. Nie należy obawiać się, że pomoc rodziców rozpieści dziecko lub je rozzłości. Będzie się tak czuło, gdy będziemy je kontrolować. Ale gdy będziemy je wspierać takim, jakim jest, ze wszystkimi jego pragnieniami, poczujemy, że je po prostu wychowujemy. Te trzy składniki tworzą bliską więź pomiędzy rodzicem a dzieckiem. W jaki sposób taka bliska, opiekuńcza więź może sprzyjać motywacji do nauki? W grę wchodzą cztery sposoby:

Silna więź pomiędzy rodzicem a dzieckiem stwarza emocjonalne bezpieczeństwo.

Ludzie są najbardziej wydajni, gdy przynajmniej jedna zaufana osoba „stoi przy nich” – co współcześni psychologowie określają mianem „przywiązania do bezpieczeństwa”. Rodzicielskie wsparcie „przyczynia się do poczucia bezpieczeństwa dziecka”, co z kolei korzystnie odbija się na zdolnościach dziecka i jego chęci bycia ciekawskim badaczem otaczającego świata. Wsparcie pozwala mu podjąć wyzwania niezwykle istotne dla procesu zdobywania wiedzy, ponieważ wie ono, że zawsze rodzice będą przy nim, niezależnie do tego, czy mu się powiedzie, czy nie.

Oparta na zaufaniu więź z dzieckiem daje rodzicom wiarygodność.

Kiedy mówią dziecku, że jest kompetentne, albo zapewniają je: „Poradzisz sobie”, jego ufność oznacza, że im wierzy. Dziecko chętnie i dobrowolnie omówi z rodzicami narzucone mu zasady i plany działań, kiedy wierzy, że naprawdę mają na myśli jego dobro.

Bliska więź daje wgląd w życie dziecka.

Pozwala mu być otwartym i szczerze wyznać, co robi, myśli i czuje – pozwala mu mówić rodzicom,  że jest szczęśliwe i wszystko układa się pomyślnie, albo że się martwi i potrzebuje pomocy. Im łatwiej przebiega komunikacja między dzieckiem i rodzicami, tym skuteczniej mogą oni śledzić postępy dziecka, dostrzegać jego kompetencje, oferować pomoc w razie potrzeby i osądzać, kiedy należy zwiększyć jego samodzielność.

Więź oparta na wzajemnym szacunku sprawia, że dziecko będzie „uwewnętrzniało”, czyli przyswajało wartości rodziców, włącznie      z przekonaniem, że ciężka praca i dobre wyniki są bardzo ważne.

Bardziej gorliwie będzie naśladowało entuzjazm rodziców. Będzie też chciało spełniać ich oczekiwania – nie dlatego, że obawia się kary, ale dlatego, że potraktuje je jako własne.

Źródło:

  1. „Rodzina a osobowość”, M. Ziemska, wyd. Omega, Warszawa 1990
  2. „Postawy rodzicielskie”, M. Ziemska, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
  3. „Twoje dziecko potrzebuje ciebie” Campbell R. S, TKECH, Kraków 1990.

Wyszukała:

M. Zielińska