Porady logopedyczne

Prawidłowy rozwój mowy dziecka-porady logopedyczne

 Rozwój mowy dziecka nie przebiega u wszystkich dzieci jednakowo. U jednych szybciej , u innych wolniej. Niejednakowa jest też kolejność przyswajania sobie przez dziecko poszczególnych głosek. Stopień rozwoju mowy zależy od wpływu środowiska oraz od psychofizycznego rozwoju dziecka.

Normą rozwojową jest, jeśli dziecko w wieku:

  • 3 lat – porozumiewa się prostymi zdaniami , wymawia wszystkie samogłoski i spółgłoski(p,pi,b,bi,m,mi,n,ni,f,fi,w,wi,t,d,n,l,li,ś,ć,dź,j,k,ki,g,gi,ch)
  • 4 lata – wymawia s,z,c,dz
  • 5-6 lat – wymawia sz, ż, cz, dż, r
  • 7 lat – ma utrwaloną poprawną wymowę wszystkich głosek oraz opanowaną technikę mówienia.

 Wady wymowy

 O wymowie wadliwej można mówić wtedy, gdy różni się ona od wymowy będącej w powszechnym użyciu. Do najczęściej występujących wad wymowy
u dzieci powyżej siódmego roku życia zaliczamy dyslalie o charakterze deformacji(zniekształcenie brzmienia)głosek. Są to:

 Seplenienie międzyzębowe – dotyczyć może głosek (s,z,c,dz), (ś,ź,ć,dź), (sz,ż,cz,dż),w czasie wymowy język wsuwa się między zęby;

 Seplenienie boczne – dotyczy wymienionych powyżej głosek, język ułożony jest niesymetrycznie, dźwiękom towarzyszy charakterystyczne nieprzyjemne dla ucha brzmienie;

 Seplenienie wargowe – dotyczy także wyżej wymienionych głosek, język nie bierze udziału w ich wymowie. Głoski wymawiane są wargami charakterystycznie wysuniętymi do przodu, jak przy dmuchaniu;

 Reranie – dotyczy głoski (r) – zamiast drgań czubka języka głoska ta może być wymawiana poprzez drgania języczka podniebiennego, warg, policzków;

 Ubezdźwięcznienie – polega na wymawianiu głosek dźwięcznych bezdźwięcznie , bez drgań wiązadeł głosowych, np.bada-pada, domek-tomek

 Nosowanie – głoski nosowe :m,mi,n,ni,ę ą – wymawiane są jak ustne i odwrotnie- ustne z poszumem nosowym.

 

Do wad wymowy u dzieci powyżej siódmego roku życia należy również wymowa charakteryzująca się zamianą głosek trudniejszych do wymówienia głoskami łatwiejszymi. Dyslalie o charakterze paralalii to najczęściej:

 

Seplenienie – dotyczy głosek(s,z,c,dz,ś,ć,ź,dź,sz,ż,cz,dż),głoski te zamieniane mogą być w obrębie tych trzech szeregów np.

Szkoła-skoła-śkoła

Sanki-szanki-śianki

Ćma-czma-cma itp.;

 Nieprawidłowa realizacja głoski (r) –   głoska ta może być zastąpiona głoską (l) (j), np.

Ryba-lyba-jyba

Rak-lak-jak;

 Wadliwa wymowa głosek(k,g) – głoski te zastępowane są głoskami (t,d), np.

Kapa-tapa

 Często przyczyną wady wymowy może być:

-upośledzenie ostrości słuchu, czasem tak małe, że niezauważalne przez otoczenie i dziecko;

-trudności w oddychaniu przez nos powodujące nosowanie lub seplenienie międzyzębowe;

-brak siekaczy, przerost trzeciego migdałka, rozszczepy warg i podniebienia;

-wady zgryzu, np. zgryz otwarty, powodujący często seplenienie międzyzębowe;

-zaburzenia percepcji słuchowej, to nie tylko dokładne słyszenie, ale i interpretacja bodźców dokonywana w mózgu.

 Na poziom percepcji słuchowej składa się:

-słuch fizjologiczny(niedosłuch)

-słuch fonematyczny(zwany też mownym-jest to zdolność rozpoznawania i różnicowania dźwięków mowy)

-pamięć słuchowa

-umiejętność kojarzenia(wiązania aktualnych bodźców z poprzednim doświadczeniem).

                                                            

Ćwiczenia oddechowe

 Dzieci z opóźnionym rozwojem mowy, z wadami słuchu i jąkające się często oddychają nieprawidłowo.

Oto kilka propozycji ćwiczeń oddechowych:

 

 Ćwiczenia usprawniające narządy mowy

 Odpowiedni poziom sprawności narządów artykulacyjnych takich jak język, wargi, oraz podniebienia warunkuje prawidłową wymowę głosek. Narządy te można usprawnić poprzez ich gimnastykę.

Przykłady ćwiczeń:

 Ćwiczenia warg

 

  1. Wymawianie na przemian „a” – „o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej i dolnej.
  2. Przesadnie wyraźne wymawianie samogłosek „u” , „i”
  3. Cmokanie

     4. Parskanie

     5. Ssanie górnej wargi a potem dolnej.

     6. Utrzymywanie ołówka między nosem a wargą górną.

     7. Przesuwanie ściągniętych warg na prawo – na lewo.

     8. Nabieranie powietrza pod wargą dolną i górną

     9. Wciąganie i nadymanie policzków.

     10. Granie palcami na wargach.

     11.Wyrywanie z zaciśniętych warg kartki papieru.

 

Ćwiczenia języka

 

  1. Oblizywanie warg.
  2. Wysuwanie języka do przodu i cofanie w głąb jamy ustnej.
  3. Dotykanie językiem wargi górnej i dolnej.
  4. Dotykanie językiem nosa i brody.
  5. Wahadełko – kierowanie języka w kąciki ust bez dotykania językiem warg i zębów.
  6. Kląskanie językiem.
  7. Mlaskanie czubkiem i środkiem języka.
  8. Wypychanie językiem policzków.
  9. Przeciskanie języka między zębami.
  10. Układanie języka w rulonik.

 

Ćwiczenia podniebienia miękkiego.

 

1.Wywołanie ziewania przy nisko opuszczonej szczęce dolnej. Język spoczywa na dnie jamy ustnej.

2.Płukanie ciepłą wodą gardła.

3.Kaszel z wysuniętym na zewnątrz językiem.

4.Chrapanie na wdechu i wydechu.

5.Ssanie cukierka.

6.Wymawianie głosek k,g z samogłoskami np. ga, go, ge…

7.Głębokie oddychanie – wdech nosem, wydech ustami (usta cały czas otwarte).

8.Przenoszenie skrawków papieru za pomocą słomki (wciąganie powietrza).

9.Nabranie powietrza nosem i zatrzymanie w jamie ustnej. Policzki nadęte. Początkowo nadymać policzki z zatkanym nosem, a następnie próbować połykać powietrze.

10.Wciąganie policzków.

www.logopedia.net.pl

przygotowała M.Maćkowiak