Literacki Nobel przyznany! Laureatką kanadyjska pisarka Alice Munro. „Mistrzyni krótkiej formy”
Nie Haruki Murakami, Joyce CarolOates i Peter Nadas. Ani nie Bob Dylan. Literackiego Nobla zgarnęła w tym roku Alice Munro – Kanadyjka od lat wymieniania była jako mocna kandydatka do najbardziej prestiżowego wyróżnienia literackiego na świecie. Ogłoszenie laureata rozpoczęło się równo o godz. 13. Na przedstawiciela komitetu czekał tłum dziennikarzy – całość można było śledzić za pośrednictwem oficjalnej strony internetowej Akademii Szwedzkiej.
– Munro jest mistrzynią krótkiej formy literackiej – uzasadnili w werdykcie jej członkowie.
Alice Munro od lat wymieniana była jako kandydatka do literackiego Nobla. W misternie utkanych opowiadaniach, w których skupia się wszystko, co składa się na tzw. życie, osiągnęła mistrzostwo – nie bez powodu nazywana jest „kanadyjskim Czechowem”.
Munro urodziła się w 1931 roku na kanadyjskiej prowincji, która przewija się w jej twórczość od początku. Zadebiutowała w magazynie studenckim „Folio”, teraz gości na łamach tak prestiżowych pism jak „New Yorker”, „The Paris Review”, czy „AtlanticMonthly”. Do tej pory ukazało się w Polsce kilka tomów jej opowiadań. W październik ukazała się nakładem WL „Przyjaciółka z młodości”.
Podgląda życie zwykłych ludzi – patrzy na swoich bohaterów bez złudzeń i z zimną przenikliwością, ale też ze swoistą sympatią. Pozornie nic tam się nie dzieje – dziewczynka idzie na spacer ze swoim ojcem, ktoś bierze udział w przyjęciu, ale właśnie w tych krótkich impresjach, będących jakby muśnięciem pędzla, skupia się cała niejednoznaczność, złożoność oraz dramat życia, do opisu których wcale nie trzeba wielkich i spektakularnych słów. Autorka udowadnia, że wcale nie trzeba silić się na postmodernistyczne eksperymenty, żeby dotknąć współczesnej rzeczywistości, a poczciwa forma opowiadania jeszcze się nie wyczerpała.
Akademia lubi zaskakiwać
Kandydatów do literackiego Nobla zgłaszają poprzedni laureaci, profesorowie literatury i historii literatury z uczelni akademickich, przewodniczący związków pisarzy, PEN klubów z całego świata oraz sami członkowie Akademii Szwedzkiej, którzy lubią zaskakiwać publiczność. W ostatnim dziesięcioleciu kilka razy nagradzano pisarzy niemal nieznanych nawet krytykom literackim – wśród nich Chińczyk GaoXingjian. Inny przykład: Harold Pinter był co prawda szeroko znany, lecz jego zaangażowanie w politykę sprawiło, że wybór ten postrzegany był jako kontrowersyjny. Także Nobel dla Austriaczki Elfriede Jelinek w 2004 roku podzielił środowiska literackie na świecie – tym razem krytykowano zaangażowanie pisarki w feminizm oraz jej lewicowe poglądy. Nagroda dla OrhanaPamuka spotkała się z aprobatą niemal wszędzie, poza ojczyzną pisarza, gdzie opinia publiczna nie potrafi mu wybaczyć, że otwarcie nazywa ludobójstwem rzeź Ormian przeprowadzoną przez Turków na początku XX wieku. Wielcy pisarze – tacy jak Marcel Proust, James Joyce, Bertolt Brecht, Jorge Borges czy Graham Greene – nigdy Nobla nie dostali, a nazwiska wielu literatów uhonorowanych tą nagrodą szybko odeszły w zapomnienie.
Literacki Nobel w liczbach:
108 autorów dostało do tej pory literackiego Nobla. Wśród nich było tylko 12 kobiet. Średni wiek laureatów to 64 lata. Jak dotąd wśród laureatów było 4 Polaków: Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Czesław Miłosz i Wisława Szymborska. 2 osoby literackiego Nobla nie przyjęły – poeta Borys Pasternak w 1958 roku, oraz Jean-Paul Sartre 6 lat później.
źródło:
http://kultura.gazeta.pl/kultura/51,114528,14754579.html?i=0
wyszukała M. Radke
