Marzeniem rodziców jest, by ich dziecko było grzeczne, odpowiedzialne, pracowite, mądre, by dawało im powody do dumy, starają się więc wychować je jak najlepiej.
Nagradzanie i karanie, czyli jak wychować szczęśliwe dziecko
Troska o szczęście i powodzenie dziecka wymaga od rodziców dużego wysiłku i pracy. To rodzice głównie przykładem własnym, poprzez kulturalne zachowanie w rodzinie oraz różnorodne zainteresowania powinni stwarzać nawyki i umiejętności kształcenia. Pamiętajmy, że słowo tylko uczy, a przykład autentycznie kształtuje osobowość dziecka.
Rodzice, którzy pragną rozwijać pozytywne cechy dziecka powinni współpracować z nauczycielem, który porównując dziecko z rówieśnikami, potrafi obiektywnie ocenić jego możliwości. Rodzice powinni orientować się, jaki jest poziom rozwoju psychicznego ich dziecka, jakie są jego uzdolnienia i stawiać realne wymagania wobec niego. Gdy zachodzi konieczność, powinni zasięgnąć także opinii psychologa lub pedagoga.
Wymagania zbyt niskie powodują, że dziecko nie rozwija w pełni swoich talentów, natomiast wymagania przekraczające jego możliwości prowadzą do stanów lękowych i nerwicowych. Zależnie od wymagań stawianych przez otoczenie i możliwości ich sprostania, dziecko kształtuje stosunek do samego siebie. Ocenia siebie wysoko lub nisko. Wierzy w siebie lub nie wierzy. Samoocena ma bardzo duże znacznie dla powodzenia życiowego oraz dla rozwoju osobowości.
Duży wpływ na kształcenie osobowości i charakteru dziecka ma stosowanie nagród i kar. Zarówno karanie jak i nagradzanie dziecka stanowi część procesu wychowania. Mając do czynienia z dziećmi i młodzieżą musimy być przygotowani na różne ich zachowania i poczynania. Nie wszystko, co robią i jak postępują podoba się nam, ludziom dorosłym, czyli rodzicom i nauczycielom. Nie znaczy to, że należy zawsze surowo karać nieletnich za ich wybryki.
Wbrew wszelkim pozorom karanie jak i nagradzanie nie jest łatwą czynnością. Czasem nawet najmniejszy błąd z naszej strony może mieć negatywne skutki w jego dalszym rozwoju i kształtowaniu charakteru.
O ile nadmierne nagradzanie i pochwały mogą przyczynić się do egoizmu, lenistwa jak i wysokiego zdania na własny temat, tak ciągłe karanie zaowocuje u dziecka nerwicą, agresją oraz brakiem wiary we własne możliwości, akceptacji siebie i radzeniu sobie w trudnych sytuacjach życiowych.
Dużym błędem w kształceniu osobowości dziecka jest stosowanie nagród pieniężnych za dobre oceny. Jeżeli dziecko uczy się dla nagrody, to powodem jego wysiłku jest zdobycie wartości materialnych – czyli zapłaty. Taka sytuacja jest dla dziecka wielce szkodliwa i ma negatywny wpływ na kształtowanie jego osobowości.
Nie należy także stosować pochopnie kar za złe oceny, ponieważ sama kara nie jest skutecznym środkiem zaradczym. W atmosferze spokoju i życzliwości dla dziecka, wspólnie z nim, należy zastanowić się nad przyczyną złych ocen lub zachowań. Ważne jest przy tym wykrycie niepowodzeń szkolnych dziecka jak najwcześniej, koniecznie w porozumieniu ze szkołą. Dopiero przekonane o życzliwości swoich rodziców, nie będzie ich oszukiwać i zatajać swoich niepowodzeń, a szybko zwróci się do nich o radę i pomoc.
Dziecko wzrastając w atmosferze spokoju i bezpieczeństwa będzie w pełni rozwijać swoje zainteresowania i uzdolnienia dla pomyślnej przyszłości.
Wyszukała i przygotowała M. Gostyńska