Debata klasowa
Debatę klasową przeprowadza i opisuje indywidualnie każdy nauczyciel. W roku szkolnym 2011/2012 zadanie to zostało przewidziane dla nauczycieli (termin do 6 grudnia 2011r)
W tej fazie nauczyciele pracują w klasach lub w innych zespołach uczniów (np. w ramach prowadzonego przez siebie kółka albo w nowo utworzonym zespole uczniów – ochotników z różnych klas).
Jak przeprowadzić debatę – przykład pracy krok po kroku
1. Nauczyciel przekazuje uczniom, z którymi zamierza przeprowadzić debatę o korzystaniu z TIK w nauce, ogólną informację o głównej idei programu Szkoła z klasą 2.0 oraz o celu stworzenia Kodeksu 2.0. Przedstawia propozycję siedmiu dziedzin kodeksu przygotowaną przez organizatorów. Najlepiej zrobić to kilka dni przed spotkaniem, by uczniowie mieli czas zastanowić się, co jest dla nich szczególnie ciekawe i ważne. Można skorzystać np. z drogi
e-mailowej, przy okazji realizując jeden z postulatów nowoczesnej edukacji: „nauczyciel tworzy sprawnie działającą sieć e-komunikacji z uczniami”. Uczniowie jeszcze przed zajęciami mogą wysłać swoje uwagi do nauczyciela oraz koleżanek i kolegów. Można też zastosować inną formę e-komunikacji, np. stworzyć listę lub grupę dyskusyjną (np. korzystając z mechanizmu Google Groups) lub forum (np. na stronie internetowej szkoły) czy zamieścić na stronie szkoły materiał na ten temat. Bardziej tradycyjną formą dystrybucji byłoby rozdanie wydrukowanego materiału i/lub wywieszenie go na szkolnej tablicy ogłoszeń. Nic nie stoi na przeszkodzie, by zastosować oba te rozwiązania.
2. Zajęcia rozpoczynają się od określenia celu rozmowy – jest nim wybór najważniejszych, zdaniem uczniów, problemów związanych z korzystaniem z TIK w szkole oraz opracowanie wstępnych zapisów szkolnego kodeksu na ten temat. Następnie nauczyciel dzieli klasę na pary. Uczniowie przez kilka minut rozmawiają o tym, co podoba im się w sposobie wykorzystywania TIK przez szkołę, nauczycieli i nich samych TIK: które rozwiązania uważają za dobre (np. zasady korzystania z komputerów na przerwach), a co można zmienić (np. sposób kontaktu z nauczycielem po lekcjach).
3. Warto zachęcić uczniów, by myśleli przede wszystkim o zmianach „miękkich”, a nie takich, które wymagają dużych nakładów finansowych. Jeśli dyskusja klasowa może trwać dłużej (np. dwie godziny lekcyjne), warto wymienione przez uczniów „plusy” i „minusy” spisać – mogą zostać później wykorzystane w debacie szkolnej. Gdy nie ma czasu na tworzenie takiej listy, wystarczy, że uwagami podzieli się kilkoro uczniów (wskazanych przez nauczyciela lub ochotników).
4. Na forum całej klasy uczniowie wraz z nauczycielem zastanawiają się, którymi dziedzinami kodeksu chcą się zająć. Mogą pominąć te wątki, które uważają za trudne albo niemożliwe do zrealizowania w ich szkole, czy też pozostające wyłącznie w gestii władz samorządowych (np. środki finansowe na zakup dodatkowego wyposażenia pracowni komputerowej).
5. Pracując w czteroosobowych zespołach, uczniowie dyskutują na temat możliwych zapisów dotyczących wybranej przez siebie (lub wskazanej przez nauczyciela) reguły szkolnego kodeksu. Wstępne pomysły, niekiedy sformułowane w postaci pytań (np. czy na lekcji można korzystać z Google’a, żeby coś sprawdzić?) albo wariantowo (np. z nauczycielem po szkole kontaktujemy się poprzez SMS-y/tylko poprzez e-maila), zapisują na dużych kartkach papieru i/lub komputerze, a następnie krótko przedstawiają innym.
6. Uczniowie z pomocą nauczyciela dyskutują nad tymi propozycjami i zastanawiają się, jak można je zrealizować. Rolą nauczyciela w tej fazie jest stymulowanie rozmowy i dbanie, by nie została zdominowana przez kilka osób.
7. W wyniku dyskusji zespoły modyfikują (lub nie) swoje pierwotne pomysły, a następnie nauczyciel lub wybrani uczniowie zapisują zebrane propozycje na tablicy i, jeśli to możliwe, na komputerze.
Po debacie klasowej…
…uczniowie dalej pracują nad pomysłami i przygotowują się do szkolnej debaty.
· Wskazane jest, by dyskusja ta toczyła się dalej w sieci – uczniowie opisują na blogach swoje obserwacje, pomysły i wątpliwości, a także odwiedzają blogi uczniów z innych klas i innych szkół w poszukiwaniu ciekawych rozwiązań.
· Uczniowie razem z nauczycielem przygotowują pierwsze propozycje klasy do szkolnego kodeksu. Może to się odbyć na kolejnych zajęciach (np. na części godziny wychowawczej), po lekcjach lub poprzez uzgadnianie pomysłów w sieci (e-maile, grupy dyskusyjne, czaty, a przede wszystkim blogi uczniowskie zakładane w ramach programu Szkoła z klasą 2.0).
· Nauczyciele z zespołami klasowymi w ramach swoich zajęć przedmiotowych lub w pracy wychowawczej sprawdzają proponowane przez klasę reguły używania TIK w praktyce: przy odrabianiu lekcji, komunikowaniu się w trójkącie nauczyciel – uczeń – rodzice itp. Rozmawiają z uczniami na bieżąco, zbierając ich opinie (najlepiej poprzez e-dyskusję).
· Wszyscy nauczyciele danej szkoły uczestniczący w programie komunikują się ze sobą i konsultują propozycje zgłaszane przez ich klasy. Spotykają się w parach i całą grupą. Nauczyciele, podobnie jak uczniowie, powinni też „podglądać”, jakie pomysły wypracowały inne szkoły; mogą je komentować, kopiować i modyfikować.
· Nauczyciele w porozumieniu z uczniami tworzą 2-4-osobowe zespoły redakcyjne, które zbierają i opracowują zestaw propozycji kilku punktów kodeksu do przedstawienia na debacie ogólnoszkolnej. Można oczywiście zaproponować zapisy wariantowe – do dalszych konsultacji i decyzji.
Jak opisać debatę klasową?
Po przeprowadzeniu debaty opisz jej planowanie, przebieg i rezultaty na platformie.
Relacja z debaty klasowej powinna zawierać odpowiedzi na następujące pytania:
1. W jaki sposób poinformowałaś/łeś uczniów o idei programu i o debacie klasowej nad Kodeksem 2.0? (ustnie, droga mailową, a może jeszcze w jakiś inny sposób?)
2. Kiedy i w jakiej klasie odbyła się dyskusja? Ile osób brało w niej udział?
3. Jaką metodę debaty wybraliście? Np. rozmowa wprowadzająca w parach, burza mózgów, praca w małych zespołach…
4. O jakich dziedzinach kodeksu dyskutowali uczniowie? Jakie pomysły zgłosili? Podaj co najmniej 3 przykłady (prosimy o cytaty).
5. Podaj kilka przykładów działań nauczycieli i szkoły, a także stosowanych przez samych uczniów sposobów korzystania z TIK, które dobrze oceniają.
6. Jakie zagadnienia szczególnie interesowały uczniów? Co wzbudzało kontrowersje?
7. Jak wyglądać będzie dalsza praca uczniów nad pomysłami do kodeksu? Jak chcą uczestniczyć w szkolnej debacie?
8. Co młodzi ludzie myślą o TIK w szkole i szerzej – we własnej edukacji? Wstaw linki do blogów założonych przez Twoich uczniów na platformie programu „Szkoła z klasą 2.0”.
9. Wnioski z dotychczasowej pracy z uczniami i innymi nauczycielami, uczestniczącymi w programie. Co się udało? Co było trudne?
Ważne Debata szkolna odbędzie się 8 grudnia przy udziale koordynatora, nauczycieli uczestników programu i Dyrektora szkoły.
Kodeks 2.0
Po co tworzyć Kodeks 2.0?
Zadaniem szkoły jest opracowanie, przetestowanie i wprowadzenie w życie zasad korzystania z technologii komunikacyjno-informacyjnych w nauczaniu i uczeniu się. Chodzi o zdobywanie, rozwijanie i sprawdzanie wiedzy i umiejętności uczniów, ale także o komunikację wewnątrz szkoły oraz o kontakty z rodzicami i instytucjami zewnętrznymi (bibliotekami, muzeami, władzami lokalnymi, organizacjami pozarządowymi, wyższymi uczelniami), które mogą pomóc nauczycielom i uczniom w pracy.
Kodeks 2.0 ma być zestawem reguł, które uporządkowałyby obecne zamieszanie z nowymi technologiami. Powinien wyjaśnić, jak komputer, Internet, komórka itp. – wspaniałe w zabawie i komunikacji – mogą pomóc mądrej edukacji. A nie tylko dostarczać prostych pomocy, gotowców i ściąg, które zastępują własną twórczość i rozleniwiają umysły.
Tworząc swój kodeks, szkoła odwołuje się do podanej listy problemów, ale na zawarte w niej pytania odpowiada zgodnie z własnymi potrzebami. Może skorzystać z naszych sugestii, a także zwrócić się o pomoc do ekspertów (kontakt do nich można znaleźć na stronie www.szkolazklasa2zero.pl).
Stworzenie szkolnego kodeksu jest głównym zadaniem szkoły w I semestrze.
W II semestrze nauczyciele i uczniowie będą go stosować, realizując uczniowskie projekty badawcze, społeczne czy artystyczne (jak w naszych akcjach „Uczniowie z klasą” i „Nauczyciel z klasą”) na lekcjach różnych przedmiotów lub w ramach programu wychowawczego szkoły. Będzie to też dobra okazja, by zastanowić się nad modyfikacją zapisów kodeksu i na bieżąco uzupełniać listę dobrych pomysłów na wykorzystanie TIK w nauczaniu i uczeniu się. Pełna wersja szkolnego kodeksu powstanie w końcu roku szkolnego – najlepiej przedstawić ją na szkolnym Festiwalu 2.0, który podsumuje dokonania szkoły w programie. To właśnie na nim zespoły uczniowskie zaprezentują rezultaty swoich projektów edukacyjnych realizowanych z wykorzystaniem TIK.
Kodeks 2.0 powinien być początkiem rozmowy nauczycieli z uczniami, a – gdy to możliwe – także z udziałem rodziców. Nauczyciele wchodzą tu na terytorium, na którym ich podopieczni często czują się bardzo pewnie, co wymaga od nich otwartości i gotowości do zamiany ról w relacji uczeń – nauczyciel.
Szkolny kodeks powinien powstawać w toku dyskusji, a także być łatwy do zmodyfikowania, gdy pojawią się nowe narzędzia TIK i nowe możliwości (a co za tym idzie – nowe problemy związane z ich używaniem).
Naszą intencją jest, by kodeks żył dalej, dostosowując się do zmian technologicznych, nowych potrzeb i pomysłów szkoły. By był punktem odniesienia dla pracy nauczycieli i uczniów, by pomagał także rodzicom ocenić, czy szkoła sensownie wykorzystuje nowoczesne technologie w nauczaniu ich dzieci.
Jak pracować nad Kodeksem 2.0?
1. W toku debat i dyskusji – przy tworzeniu Kodeksu 2.0 ważna jest wymiana doświadczeń i opinii.
Pierwszym etapem tworzenia Kodeksu 2.0 jest debata klasowa. Nauczyciel powinien przedyskutować z uczniami dotychczas panujące w szkole zasady korzystania z nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK). W trakcie dyskusji nauczyciele i uczniowie wypracowują wspólne stanowisko. Przedstawiają je na debacie ogólnoszkolnej, która pozwala skonfrontować ze sobą propozycje Kodeksu 2.0 wypracowane w różnych zespołach uczniowskich (o ile w szkole więcej niż jeden nauczyciel przystąpił do programu), a także włącza do dyskusji Dyrekcję i innych uczniów. Kodeks 2.0 ma służyć całej szkole, dlatego powinien zostać wypracowany jako kompromis uwzględniający najważniejsze potrzeby całego środowiska szkolnego. Dyskusję o Kodeksie 2.0 można prowadzić równolegle w sieci: na blogach uczniowskich, na forum szkoły, poprzez komunikatory, etc. Dyskusja taka powinna toczyć się w ciągu całego roku szkolnego.
Kierując się m.in. liczbą nauczycieli i uczniów uczestniczących w programie, szkoła może różnie podzielić pracę:
- każdy nauczyciel wraz ze swoją klasą/swoimi klasami przygotowuje projekt całego kodeksu, po czym wszystkie projekty przedstawiane są innym w ogólnodostępnej formie (np. na blogach) tak, by w trakcie szkolnej debaty można było uzgodnić wspólną wersję;
- nauczyciele dzielą się dziedzinami kodeksu i w ramach tego podziału wraz z uczniami przygotowują propozycje.
Podobnie można podzielić pracę w klasie: zespoły uczniów mogą pracować nad całym kodeksem albo podzielić się miedzy sobą poszczególnymi obszarami, albo pracować w ten sposób, że zakresy tematyczne poszczególnych zespołów będą na siebie zachodzić.
Wspólna praca uczniów nad szkolnym kodeksem może odbywać się na godzinie wychowawczej, na lekcji informatyki lub w ramach zajęć dodatkowych czy realizacji projektu uczniowskiego – zadaniem szkoły jest znalezienie optymalnego dla niej rozwiązania organizacyjnego. Zakładamy przy tym, że każdy nauczyciel biorący udział w programie prowadzi przynajmniej jedne zajęcia poświęcone temu zadaniu (w wyjątkowych wypadkach dopuszczalne jest przeprowadzenie debaty klasowej wspólnie z innym nauczycielem).
2. W ścisłej współpracy z uczniami – Kodeks służy przede wszystkim uczniom, ma pomóc im w bezpiecznym i twórczym korzystaniu z TIK.
Uczniowskie uwagi, refleksje i doświadczenia w kontaktach z TIK mają wielką wartość – dzięki nim Kodeks 2.0 ma szansę stać się praktycznym i użytecznym narzędziem, odpowiadającym na faktyczne potrzeby szkoły. Wymaga to od nauczycieli otwartości na propozycje uczniów, a często także gotowości do zamiany ról uczeń-nauczyciel – w dzisiejszych czasach to uczniowie są tubylcami w świecie TIK.
Czasem postulaty uczniów mogą wydawać się kontrowersyjne – w edycji 2010/2011 szczególnie dużo emocji wzbudziła propozycja używania komórek na lekcji. Jak pokazał przykład gliwickiego Gimnazjum z Oddziałami Dwujęzycznymi nr 14, postulat wyjęcia komórek spod ławek może się doskonale sprawdzić w codziennej praktyce szkolnej. Coraz więcej uczniów posiada smartfony – multimedialne urządzenia, w których funkcja telefonu rzadko kiedy jest tą najczęściej używaną. Za pomocą smartfonów i większości komórek można tworzyć filmiki dokumentujące przebieg projektów edukacyjnych, nagrywać na dyktafon lekcje dla chorego kolegi, oglądać prezentacje multimedialne czy przeprowadzać pomiary i obliczenia na przedmiotach ścisłych.
3. Adekwatnie do poziomu nauczania – postulaty Kodeksu muszą być zrozumiałe dla uczniów.
Tworzenie Kodeksu będzie inaczej przebiegać w pierwszej klasie szkoły podstawowej, a inaczej w liceum. W podstawówce potrzebna będzie z pewnością większa pomoc nauczyciela, postulaty będą zapewne dość ogólne i przyjmą postać prostych, czytelnych reguł, np. „W naszej szkole telefony komórkowe uczniów i nauczyciela są podczas lekcji wyłączone”. Pracując z młodszymi uczniami, warto wykorzystać ich inwencję, np. zaprosić ich do zilustrowania zasad kodeksu lub odegrania scenek inspirowanych konkretnymi regułami stosowania TIK. W „Szkole z klasą 2.0” w roku 2010/2011 w Publicznej Szkole Podstawowej nr 2 im. Kazimierza Brodzińskiego w Bochni uczniowie przy wsparciu nauczycieli przygotowali na debatę szkolną komiksy o stworku Tikusiu przedstawiającym, jak prawidłowo korzystać z TIK.
4. Zgodnie z potrzebami szkoły – każda szkoła ma inne potrzeby i możliwości.
Zaplecze techniczne, możliwości finansowe i kadrowe są odmienne dla każdej placówki. Dlatego powstający w szkole Kodeks 2.0 również powinien posiadać indywidualny charakter, przystosowany do potrzeb i możliwości konkretnej szkoły. Tylko wtedy będzie spełniał swoją funkcję i faktycznie porządkował zasady korzystania z TIK. Jeśli szkoła posiada jeden komputer i rzutnik, reguła wykorzystywania multimediów na każdej lekcji okaże się raczej niemożliwa do spełnienia. Ważne jest gruntowne przemyślenie wszystkich kodeksowych zasad i uwzględnienie realiów szkoły. Można również poza Kodeksem 2.0 wypracować wraz z uczniami „kodeks przyszłości”, który będzie odbiciem uczniowskich marzeń o idealnej szkole XXI wieku.
5. W działaniu – postulaty Kodeksu powinny być testowane w trakcie całego roku szkolnego i modyfikowane w odpowiedzi na nowe wyzwania i potrzeby.
Kodeks 2.0 powinien być praktyczny i użyteczny. Jedynie w działaniu można sprawdzić, czy naprawdę odpowiada na potrzeby szkolnej społeczności, służy rozwojowi uczniów i pomaga nauczycielom w prowadzeniu zajęć. W szkołach, które już mają wypracowany Kodeks 2.0 nowy rok może przynieść nowe wyzwania takie, jak instalacja wi-fi w szkole. Wprowadzenie sieci bezprzewodowej wymaga uzupełnienia Kodeksu o punkty regulujące dostęp uczniów do Internetu w szkole. Następnie nowe zasady muszą zostać sprawdzone podczas zajęć i innych form uczniowskiej aktywności.
Kodeks 2.0 – przykłady
Szkolny Kodeks 2.0 nie powinien zawierać więcej niż kilkanaście, maksimum 20 punktów. Może ich być nawet kilka, zwłaszcza w szkołach podstawowych. Ważne, by sformułowane przez szkołę propozycje zasad kodeksu były zrozumiałe dla uczniów, akceptowane przez szkolną społeczność, a także aktualne i użyteczne. By naprawdę porządkowały szkolne życie w tej dziedzinie. Zasady mogą być ogólne lub bardzo szczegółowe.
Na przykład:
· Uczniowie w naszej szkole nie kopiują tekstów z Internetu, udając, że sami je napisali. Jeśli je wykorzystują, zawsze zaznaczają, jakie jest źródło materiału i kto jest jego autorem.
· Telefony komórkowe uczniów i nauczyciela są podczas lekcji wyłączone.
· Nauczyciele w naszej szkole chętnie korzystają z pomysłów uczniów, jak stosować na lekcjach nowe technologie.
· Każdy uczeń naszej szkoły ma dostęp do swoich ocen i uwag nauczycieli w elektronicznym dzienniku.
· Nauczyciele mają adresy e-mailowe przeznaczone do kontaktu z uczniami i rodzicami. Bez nadmiernej zwłoki odpowiadają na listy.
· Nauczyciele w naszej szkole proponują uczniom korzystanie z internetowych narzędzi i zasobów – programów, stron, filmów itp. – ułatwiających uczenie się. Zapraszają uczniów do współpracy w ich wyborze.
· W naszej szkole dążymy do tego, by ze sprzętu komputerowego korzystali nauczyciele wszystkich przedmiotów.
· Uczniowie naszej szkoły organizują i prowadzą zajęcia z TIK dla dorosłych. Uczą korzystania z Internetu chętnych rodziców, dziadków, sąsiadów itd. Jest to jedno z zadań na zajęciach informatyki.
· Uczniowie korzystają ze szkolnych komputerów w czasie przerw, podczas „okienek” i po lekcjach, zgodnie z regulaminem (Uwaga! Określa on m.in., kto odpowiada za jego przestrzeganie i za sprzęt).
·
· Problemy do rozstrzygnięcia – siedem punktów Kodeksu
1. Ucz i ucz się z TIK. Jak prowadzić lekcje w sieci – online i offline? Jak korzystać z Internetu, gdy lekcja nie odbywa się w pracowni (giełda pomysłów, np. dwoje uczniów zostaje „oddelegowanych” do wyszukiwania i sprawdzania informacji w Internecie)? Jakie narzędzia komputerowe mogą się przydać na różnych przedmiotach i do różnych zadań? Jak odrabiać prace domowe w erze TIK (zadania, sprawdziany, testy, informacje wieszane przez nauczycieli w Internecie)? Jak nauczyć się dyskutować i precyzyjnie prezentować swoje poglądy w sieci? Jak realizować zespołowe projekty uczniowskie z wykorzystaniem TIK? Jaki użytek z Internetu, komputera i komórek można dopuścić na sprawdzianach i egzaminach? Co to jest dobre i złe ściąganie?
2. Z informacji korzystaj samodzielnie i krytycznie. Jak nauczyciele i uczniowie mają korzystać z TIK w nauczaniu, by nie było to bezkrytyczne kopiowanie, lecz twórcze wykorzystanie zasobów sieci? Jak rozpoznawać wiarygodne strony i źródła? Jak odróżnić informacje od komentarzy czy opinii? Jak mądrze i skutecznie szukać potrzebnych informacji i materiałów? Opracować poradnik google’arza! Czy i jak reagować na nieprawidłowości, oszustwa, błędy? Jak się zachować, gdy zauważy się przejawy rasizmu, antysemityzmu, ksenofobii, nietolerancji?
3. Nie kradnij i nie daj się okraść. Jak zgodnie z prawem korzystać z dostępnych w sieci materiałów – tekstów, zdjęć, filmów? Gdzie i jak szukać legalnych materiałów, z których można skorzystać? Jak podawać autorów i źródła? Jak czytać i respektować informacje o prawach autorskich? Jak zadbać o własne prawa? Jak podpisywać swoje teksty, zdjęcia itp.? Kiedy warto korzystać z wolnych licencji i na czym one polegają?
4. Komunikujmy się. Jak używać TIK do komunikacji w szkole i z rodzicami? Jak e-maile oraz portale społecznościowe mogą ułatwić kontakty nauczycieli, uczniów i rodziców? Jakich informacji nie należy rozpowszechniać tą drogą? Jak stworzyć system monitorowania postępów ucznia, by pomagał on się uczyć (zasady dostępu, systemy ostrzegawcze, linki do materiałów dodatkowych dla uczniów)? Czy używać SMS-ów w kontaktach nauczycieli z uczniami? Jaka powinna być strona internetowa szkoły (dobre i złe przykłady)? Kto za nią odpowiada, kto ją prowadzi, co mogą na niej robić uczniowie? Gazetka szkolna w Internecie (Qmam i inne narzędzia) – czy i jak nauczyciele powinni ją kontrolować? Co publiczne, a co prywatne – netykieta dla nowych czasów.
5. Komputery pod ręką. Jak zapewnić dostępność komputerów i sieci w szkole, zamiast zamykać je w pracowni komputerowej? Jak sprawiedliwie i sensownie dzielić dostęp do TIK między różne przedmioty i różnych uczniów? Jak optymalnie wykorzystać komputery i dostęp do sieci? Rozrywka na szkolnych komputerach – kiedy i w jakim zakresie?
6. Bądź bezpieczny w sieci. Na czym polega bezpieczne korzystanie z sieci? Jakie ślady zostawiasz, surfując po Internecie? Jak korzystać z portali społecznościowych? Komputery szkolne – co uczniowie mogą na nich robić, a czego nie? Szyfrowanie danych na szkolnych dyskach. Kontakty z nieznajomymi – jak się nauczyć zasad bezpieczeństwa? Strony, na które lepiej nie wchodzić (pornografia, hazard, „dziwne” organizacje). Zaproszenia do ubicia interesu.
7. Nauczcie tego dorosłych. W jaki sposób uczniowie przy wsparciu nauczycieli mogą szkolić innych, np. swoich rodziców, dziadków czy sąsiadów, w dziedzinie TIK? Zbadajcie potrzeby informacyjno-komunikacyjne osób starszych. Opracujcie plan takiego kursu, wybierając 10 umiejętności ważnych dla osób starszych (porozmawiajcie o tym z dziadkami). Jak przełamać barierę wstydu, że młodzi uczą starszych? Kto i jak ma nadzorować takie zajęcia?
Odpowiedzi na takie pytania ułożą się w Kodeks 2.0, czyli opis polskiej szkoły nowych czasów.
Praca nad Kodeksem 2.0 trwa przez cały rok
